Lichtmanagement

Onder het motto “Wij zijn voetbal” heeft de Duitse voetbalbond (DFB) een museum ingericht dat zijn ambitie om een innovatieve, multimediale en inhoudelijk boeiende belevingswereld te creëren, meer dan waarmaakt. Zumtobel tekent ook present met een lichtoplossing die met het lichtmanagementsysteem LUXMATE LITENET als spelmaker aan alle scenografische en emotionele vereisten voldoet.

Europa is momenteel in de ban van het EK Voetbal 2016 en het Duitse elftal is goed op weg om alweer een nieuw hoofdstuk in haar voetbalgeschiedenis te schrijven. Sinds oktober 2015 is het Duitse Voetbalmuseum in Dortmund de thuishaven van onvergetelijke momenten uit de Duitse voetbalgeschiedenis. De ca. 3.300 m² grote tentoonstelling begeestert met een modern concept dat met interactieve en multimediale inhoud aan bezoekers een hoge belevingskwaliteit schenkt. De zeer gevarieerde dramaturgie met een boeiende opeenvolging van ruimtes en een veelzijdig gebruik van materialen vraagt uiteraard ook om een passend lichtconcept dat enerzijds accenten plaatst, bijvoorbeeld om de glanzende trofeeën van de “Mannschaft” onder de aandacht te brengen, en anderzijds bezoekers op een gerichte wijze doorheen de ruimtes geleidt. Bovendien speelt het licht ook een belangrijke emotionele rol wanneer het erom gaat om bezoekers van verschillende generaties niet alleen te informeren en tot nadenken aan te zetten maar hen ook te verrassen, te ontroeren, te enthousiasmeren en, niet in het minst, te amuseren.

Tegen deze achtergrond wist Zumtobel bouwheer, architect en ontwerper onder andere ook met haar competentie op het vlak van lichtsturing te overtuigen en het contract voor een groot deel van de interieurverlichting van het museum binnen te halen. De spelmaker van de lichtoplossing is het flexibele lichtmanagementsysteem LUXMATE LITENET, dat de onafhankelijke definiëring en aanpassing van de lichtsterkte en kleurtemperatuur van de verschillende armaturen en op die manier ook individueel passende lichtscenario’s voor de verschillende ruimtes mogelijk maakt. Bovendien is met het veiligheidsverlichtingssysteem ONLITE, dat in het hele gebouw geïnstalleerd is, ook de veiligheidsverlichting geïntegreerd. Voor de algemene verlichting zorgen de lichtlijnarmatuur TECTON, PANOS downlights en de cardanische armatuurmodules van Cardan E1. Hierbij gaat een efficiënte verlichting hand in hand met een hoge lichtkwaliteit en ideale kleurweergave. In trappenhuizen en doorgangszones plaatst de esthetische lichtlijn Sottile, een projectarmatuur op basis van de lichtlijn SLOTLIGHT infinity slim, subtiele accenten en zorgt ze voor een uitstekende ruimtelijke atmosfeer waarin bezoekers zich thuisvoelen.

Zumtobel. Het licht.

Het firmagebouw opwaarderen

In de machinebouwhal van Ferag AG worden transport- en verwerkingssystemen voor de drukwerkindustrie vervaardigd, gemonteerd, bedraad en getest. Tot voor enkele maanden werd nog een verouderde verlichtingsinstallatie gebruikt: onvoldoende licht, frequente lampuitvallen en omstandige onderhoudsinterventies verstoorden herhaaldelijk de arbeidscycli en veroorzaakten hoge kosten.

Het belangrijkste argument voor de renovatie van de verlichting was de vraag naar optimale lichtverhoudingen. Ook de aankoop- en onderhoudskosten en het energieverbruik waren bij de oude armaturen niet langer te verantwoorden. De nieuwe oplossing beantwoordt nu aan een van de basisprincipes van de onderneming, met name het zorgvuldig omspringen met de natuurlijke grondstoffen en duurzaam handelen.

Het uitgangspunt van het lichtontwerp waren de verschillende arbeidszones in de hal en de wens om het daglicht te integreren. In het voorste deel staan CNC-gestuurde machines met beeldschermen, op andere plaatsen worden dan weer mechanische installatieonderdelen geassembleerd. Met verschillende optieken speelt de lichtlijn TECTON in op de verschillende visuele taken. De door de dag heen veranderende hoeveelheid daglicht wordt gecompenseerd door het lichtsturingsapparaat DIMLITE. Look Out sensoren gericht naar de glasgevel registreren het aanbod aan natuurlijk licht. Wanneer de vooraf gedefinieerde lichtsterkte niet wordt bereikt door het daglicht, worden de armaturen tot aan het passende niveau gedimd. Zo wordt het lichtcomfort verhoogd en het energieverbruik tot een minimum beperkt en is de verlichtingsrenovatie al in goed twee jaar afgeschreven.

Zumtobel. Het licht.

De techniek moet de dingen makkelijker en niet moeilijker maken

Wanneer de bouwheer uit de technische wetenschappen komt, de interieurontwerpster houdt van irritaties en de hotelgastheer een ervaren man uit de praktijk is, dan ontstaat een hotel zoals het Belvoir. Een hotel dat de vorm van een nabijgelegen gletsjer volgt en dit met een geweldig uitzicht op het Meer van Zürich.

Dit was ook de maatstaf voor de lichtsturing. Telkens weer namen de bouwheer en de toekomstige gastheer tijdens de ontwerpfase verschillende rollen aan: die van gast, om de gebruiksvriendelijkheid te testen, of die van exploitant, die geïnteresseerd is in geringe onderhoudskosten, energiebesparingen en eenvoudig onderhoud.

De ZBOX is een op zich staand, gesloten systeem dat de sturing van telkens één hotelkamer op zich neemt en flexibel reageert op wijzigingsverzoeken. Met het multifunctionele CIRCLE bedieningspaneel weet de gast onmiddellijk hoe de bediening werkt. Met een druk op de knop stelt hij de voorgecomponeerde lichtstemmingen in. De horizontale stores worden centraal via de daglichtmeetkop gestuurd maar kunnen manueel naar boven of beneden worden verreden. Wanneer er niemand in de kamer is, vermijden de automatisch gesloten jaloezieën het opwarmen van de kamers. Door het insteken van de KeyCard worden ze automatisch geopend en wordt de „Welcome” lichtstemming geactiveerd.

Voor het restaurant werd een ochtend-, middag- en avondstemming geprogrammeerd waarvan de lichtsterktes heel eenvoudig via een draaibeweging aan de iPodachtige bedieningsinterface worden aangepast. Lichtsturingssystemen, noodlichtsysteem en veiligheidsarmaturen komen uit één en hetzelfde huis. Des te minder interfaces, des te eenvoudiger en sneller kan een systeem in bedrijf worden gesteld.

Zumtobel. Het licht.

Smaakvolle efficiëntie

Om de slogan „Nordsee. Het alternatief.” extra wind in de zeilen te geven, werd het restaurant in Kassel van de grond af gerenoveerd. Samen met de binneninrichting werd ook de verlichting volledig vernieuwd.

De hele restaurantverlichting werd naar de LED-technologie omgeschakeld, in de eetruimte volgen de kleurtemperaturen nu het natuurlijke voorbeeld uit de natuur. De inbedrijfstelling van de lichtsturing gebeurde door de Zumtobel serviceafdeling, die ook de werknemers vertrouwd maakte met het innovatieve lichtconcept en de bediening.

De ochtend begint lichttechnisch gezien met het eenvoudig indraaien van de centrale sleutelschakelaar. Onmiddellijk wordt het voor de voorbereidingen gepaste licht met hoge verlichtingssterktes ter beschikking gesteld. Voor de gasten begint de dag met warme kleurtemperaturen zoals bij een opkomende zon. ’s Middags wordt het restaurant in stralend daglichtwit gehuld. ’s Avonds laat de EMOTION lichtsturing de zon weer in de zee zakken: rode kleurtinten nodigen de gasten uit om in alle rust van hun avondmaal te genieten. Los van het uur van de dag plaatsen LED-inbouwarmaturen en LEDlichtnissen verfrissende accenten. In de productieruimtes wordt niet de lichtkleur maar de lichtsterkte van de algemene verlichting veranderd om zo de lichtsituatie aan de specifieke activiteit aan te passen. De lichtsturing LUXMATE EMOTION combineert de voordelen van de LED-techniek, waaronder de geringe warmteafgifte en de daarmee gepaard gaande geringere koelkosten voor levensmiddelen, met een bijzonder gastvrije stemming. Even vanzelfsprekend is dankzij EMOTION ook het bedieningscomfort. Wanneer ’s avonds met de sleutelschakelaar wordt afgesloten, wordt het restaurant in een bij het Corporate Design passend rood ondergedompeld.

Zumtobel. Het licht.

De toekomst begint vandaag

De werkplaats van de toekomst is in de hoofdzetel van de Hannoversche Lebensversicherung AG nu reeds realiteit. Het uiterst efficiënte gebouw met 3-voudige beglazing en sterk warmte-isolerende gevelelementen dekt zijn duidelijk gereduceerde energiebehoefte met behulp van aardsondes, warmtepompen en afstandsverwarming af.

De klant wilde een uiterst efficiënt kantoorgebouw met maximale flexibiliteit om in de toekomst klaar te zijn voor het hoge aantal verwachte veranderingen in de ruimtelijke lay-out. Ze zochten een onderneming die extern het lichtmanagement verzorgt, het Facility Management overneemt en zodoende ook het onderhoud voor haar rekening neemt.

Alle armaturen en jaloezieën in het drieledige gebouwencomplex worden gestuurd door het lichtmanagementsysteem LITENET op TCP/IP-basis. Alle instellingen en veranderingen in het systeem kunnen vanuit een centraal punt worden doorgevoerd. Daarvoor werd het systeem in een gebouwoverkoepelende OPC-visualisering geïntegreerd. Individueel geadresseerde DALI-armaturen laten toe om flexibel in te spelen op veranderingen. Het beschikbare daglicht wordt via een centrale daglichtmeetkop geregistreerd. De stand van de zon volgend, worden de lamellenraffstores met lichtsturende functie naar de juiste positie verreden. Het voor een constant verlichtingsniveau vereiste dimniveau van elke individuele armatuur wordt elke minuut herberekend en opnieuw ingesteld. Verder reduceren aanwezigheidsmelders de bedrijfstijden van de armaturen in functie van de aanwezigheid van werknemers. Zij hebben dan weer de mogelijkheid om de lichtstemming volgens hun eigen persoonlijke behoeften via draadloze radioschakelaars aan te passen – volkomen onafhankelijk van elke bedrading in het gebouw.

Zumtobel. Het licht.