Architectuur en Omgeving

De Augsburgse architecten Bernhard & Kögl ontwierpen voor de WWK Arena in Augsburg een spectaculaire buitengevel. Zumtobel heeft de idee en visie van de architecten voor een reuzegrote, doorlopend homogeen verlichtende lichtbuis overgenomen en ontwikkelde met de 'Light Tubes' een heel bijzondere armatuur die in de unieke gevelstructuur geïntegreerd wordt en er een architectonische highlight van maakt.

De complete gevelstructuur is samengesteld uit een combinatie van aluminium- en lichtbuizen. Op drie niveaus is de aluminiumstructuur als een nest om het stadion gewikkeld. De LED-fluorescentiebuizen, de zogenaamde 'Light Tubes', zijn in een onregelmatige, op Mikadostaafjes lijkende schikking met de aluminiumbuizen verweven. Afhankelijk van de afstand tussen de buizen ontstaat een diepgang en een voor de toeschouwer willekeurige structuur met nu eens dicht, dan weer minder dicht bij elkaar geplaatste buizen.

De acht meter lange zogenaamde 'Light Tubes' met een diameter van 20 centimeter zijn uitgerust met RGB LED-lichtlijnen met een beschermingsniveau van IP67. Door de integratie van de effectverlichting in de gevel kan deze in alle mogelijke kleurvariaties en -combinaties verlicht worden, waardoor de meest uiteenlopende kleuraccenten geplaatst kunnen worden.

Zumtobel. The Light.

Het nieuwe dorpsplein in Bürchen in het Zwitserse kanton Wallis wordt met een lichtoplossing van Zumtobel op mystieke wijze in scène gezet. Met het lichtinstrument SUPERSYSTEM outdoor is men erin geslaagd dit dorp in de Alpen met een prachtige vloeiende lichtkring te omhullen. De inspiratie voor deze lichtoplossing vond architect Fernando Menis gedurende de ‘Biënnale Architettura’ in Venetië in 2014 tijdens een eerste uitwisseling van ideeën met Zumtobel. De idee voor het lichtconcept voor „Bürchen Mystic“ werd in de ‘giardini’ geboren, toen de zonnestralen door het dichte bladerdak braken en de omgeving met zachte lichtkringen straalsgewijs verlichtten.  Het dorpsplein van Bürchen, een gemeente van 700 inwoners, moest in het donker op een soortgelijke manier als een cirkel worden verlicht. De bedoeling was om de mystieke lichtstemmingen, geboren uit het spel van de zonnestralen en de omgeving ervan, met kunstlicht na te bootsen en daarbij ook het verloop van het daglicht door de seizoenen heen in aanmerking te nemen. Bovendien moest het lichtconcept met de voorbijgangers in interactie treden door hen met de zacht getekende lichtkringen over het plein te begeleiden.

Om zijn ontwerp te realiseren, creëerde Zumtobel een projectspecifieke lichtoplossing die ondertussen in een verder ontwikkelde versie als standaardproduct verkrijgbaar is: SUPERSYSTEM outdoor. Deze outdoor led-armatuur werd ontworpen voor de multizonale enscenering van ruimtes, straten en vlakken. Elke armatuur is voorzien van meerdere led-lichtbuizen die met uiterste precisie en telkens met een passende optiek gerichte accenten plaatsen en tegelijk het visuele comfort en het welzijn van mensen verbeteren. In de avonduren worden het natuurlijke charisma en de mystieke uitstraling van het dorpsplein van Bürchen door de lichtoplossing van Zumtobel geaccentueerd om – in harmonie met de natuur – het juiste licht en een emotioneel aangename sfeer te creëren.

Uit de samenwerking tussen Zumtobel en Fernando Menis ontstond met “Bürchen Mystic” niet alleen een toeristische aantrekkingspool die de economische afhankelijkheid van tweede woningen doorbreekt en nieuwe arbeidsplaatsen creëert, maar ook een ruimte die het leefgebied van de lokale bevolking op een aantrekkelijke wijze vormgeeft. De nieuwe dorpskern – voorheen gewoon een leeg plein – is nu een warme ontmoetingsplaats voor bewoners en bezoekers.

Zumtobel. Het licht.

Lech am Arlberg in Oostenrijk is een skioord aan de oevers van de Lech rivier, ingebed in een imposant berglandschap. De gemeente telt ongeveer 1.500 inwoners en leeft van het toerisme. Er staan circa 8.300 gastenbedden ter beschikking, elk jaar worden er bijna een miljoen overnachtingen geboekt.  Lech is al die tijd een overzichtelijke landelijke gemeente gebleven en stelt bijzonder hoge eisen aan zichzelf.

Sinds de winter van 2015 wordt de eerder al met de titel "mooiste dorp van Europa" bekroonde gemeente in perfect licht ondergedompeld. Het lichtconcept werd ontwikkeld door Dieter Bartenbach en in nauwe samenwerking met Zumtobel gerealiseerd. Het nachtelijke dorpsbeeld van Lech met zijn typische elementen wordt door een accentuerende en structurerende LED-verlichting bewust in scène gezet. De speciaal hiervoor vervaardigde armatuur lost de lichtintensiteit over meerdere LED-punten op zodat voorbijgangers nauwelijks nog verblind worden. Bovendien straalt het licht vandaag veel preciezer en gerichter dan vroeger. Dit wordt bereikt door het exact frezen van de LED-lichtpunten. Een ander voordeel is de modulaire opbouw: de armaturen kunnen met 6 tot 34 LED-punten van elk circa 2 Watt geconfigureerd worden. Zo kan de lichtsituatie op elk moment aan de behoeften worden aangepast. Ook voor de lichtmasten heeft Zumtobel naargelang van de locatie verschillende uitvoeringen uitgewerkt.

De nieuwe verlichting wordt goed gedoseerd ingezet: vanaf het begin van de schemering tot 22.00 uur zijn alle dorpsruimtes verlicht. Daarna wordt de gevelverlichting uitgeschakeld. Om middernacht wordt de lichtsterkte van de straatverlichting tot aan een basisverlichtingsniveau gedimd. Deze fijne afstemming van de lichtsterkte wordt mogelijk gemaakt door een speciale lichtsturing op webbasis: in elke armatuur is een draadloze sensor ingebouwd waarmee het licht gedimd en geschakeld kan worden. Zo doet ook de 'smart city' gedachte haar intrede in het Vorarlbergse Alpenlandschap.

De nieuwe dorpsverlichting biedt op die manier niet alleen een optische meerwaarde. De precieze lichtbundeling, gekoppeld aan een effectieve verblindingsbescherming, en de sturing dragen bij tot een duurzame stadsverlichting. De gebruikte LED-armaturen zijn efficiënter en beter voor de natuur dan conventionele, diffuus en vrij stralende concepten die het licht voor 60 procent zonder enig effect de lucht in sturen. Ook lichtvervuiling en de verstoring van de dierenwereld worden daardoor tot een minimum beperkt.

Zumtobel. Het licht.

Het is een locatie voor in een film, nog voor de James Bond film "Quantum of Solace“ er werd gedraaid. Vlak bij het Bodenmeer gelegen, geeft Casino Bregenz via de trap naar het zomerterras uit op het Theaterplein in het centrum van Bregenz. De nieuw ingerichte gevel, die de bestaande glasgevel en de uitbreiding met een metalen omhulling omgeeft, onderstreept dit effect bij bezoekers en voorbijgangers.

Van binnen uit kunnen bezoekers vrij uitkijken op het meer, de aandacht van voorbijgangers wordt getrokken door vloeiende, licht onregelmatig opgestelde metalen elementen. Wanneer de duisternis aanbreekt, wordt de gevelconstructie dankzij de LED-armatuur voor mediagevels CAPIX evolution tot een lichtgevend kleurenspel getransformeerd. Omdat de individuele CAPIX elementen telkens door slechts één gegevens- en voedingsleiding verbonden zijn, vleien de 6500 afzonderlijke CAPIX pixels zich als een tweede huid tegen de golvende gevel van het uitgebreide casino aan. In totaal werd het casino met 1140 lopende meter leidingen uitgerust. Omdat elke CAPIX pixel over telkens drie RGB-LED’s beschikt, komt CAPIX evolution ook van op grotere afstand licht en schitterend over. Naast kleuren en effecten kunnen met CAPIX evolution met behulp van een sturing ook bewegende beelden worden afgespeeld.

Indien nodig kan het op de gevel geprojecteerde lichtscenario ook op korte termijn veranderd worden. Tegelijk voldoet de nieuwe LED-gevelverlichting aan de strenge eisen die in Bregenz op het vlak van natuur- en vogelbescherming gelden en overtuigt ze met een uitstekende energie-efficiëntie. In het kader van de renovatie werd ook het interieur aangepast en uitgebreid; zo zorgen bijvoorbeeld in de lounge de schitterende LED-downlights DIAMO voor een stijlvolle atmosfeer.

Het gerenoveerde Casino Bregenz vormt samen met het theatergebouw en het terras aan het meer een sfeervol geheel. De gevel integreert zich perfect en doet de aantrekkingskracht van de nieuwe culturele landmark, die zich uitstrekt van Kunsthuis KUB over het theatergebouw en het vorarlberg museum tot aan het Theaterplein, extra stralen. Voor Casinos Austria genereert de mediagevel nieuwe ensceneringsmogelijkheden. Zo beleven 's nachts niet alleen bezoekers maar ook voorbijgangers Casino Bregenz als een opwindend lichtkunstwerk.

Zumtobel. Das Licht.

Fonkelend hart van Žilina

Met dit 22.000 m² grote winkelcentrum, ondertussen omgedoopt tot het “nieuwe hart” van Žilina, is de architect erin geslaagd een brug te slaan tussen traditie en moderniteit. Het winkelcentrum wordt in eerste instantie gekenmerkt door een cirkelvormig bouwwerk waarop zich weer andere rechthoekige gebouwunits aansluiten.

In nauwe samenwerking met de architect werden voor gangen, verpozingzones en restaurants uiterst moderne armaturen en lichtsturingssystemen uitgekozen die voor een hoog comfort en een feelgoodstemming zorgen. Daarbij werd het licht in de verschillende zones ook heel verschillend ingezet: als glanzend kleurenspel, als zachte basisverlichting of als hulpmiddel bij de oriëntatie. Voor de gevelkern werd een buitengewone LED-oplossing ontwikkeld die pas bij het invallen van de duisternis tevoorschijn treedt. Dan hullen bijna 2000 LED-spots de inkomzone in een geheimzinnige sluier van licht. Via een DMX-sturing kan daarbij elke compacte LED-spot individueel worden aangestuurd.

Voor de binnenverlichting werd gekozen voor een energie-efficiënte, daglichtafhankelijke verlichting met een hoge lichtkwaliteit. Downlights zorgen voor een homogene basisverlichting van de grote hal. Lichtlijnen geleiden de klanten doorheen de gangen. Voor de hoofdverlichting van de gangen wordt het modulaire lichtsysteem CIELOS gebruikt. De clusters van 2 x 2 armaturen creëren met een neutraal witte lichtkleur een gezellige sfeer en houden tegelijk het plafond licht en overzichtelijk.

In de restaurants werd naast de LED-downlight PANOS INFINITY, een topper met een uitstekende lichtkwaliteit en kleurweergave, het LED-lichtsysteem SUPERSYSTEM ingezet. Via de integratie in het lichtmanagementsysteem LUXMATE Professional kunnen individuele of in verschillend grote groepen gebundelde armaturen volgens de behoefte in- en uitgeschakeld resp. geregeld worden om de lichthoeveelheid en daarmee het energieverbruik te optimaliseren. Zelfs de moderne LED-veiligheidsverlichting wordt via het intelligente systeem gecontroleerd en gestuurd.

Zumtobel. Het licht.

Kan men echt door een regenboog lopen? Ja en meer bepaald in het Deense Aarhus of, juister nog, op het dak van het Deense kunstmuseum ARoS. Daar heeft de gerenommeerde kunstenaar Olafur Eliasson een spectaculaire lichtinstallatie, een 150 meter lange panoramische weg getiteld “Your rainbow panorama” ontwikkeld. Op een hoogte van 50 meter biedt deze regenboogring aan bezoekers een adembenemend panoramisch zicht over de havenstad. Gebogen glaswanden in de spectrale kleuren, stuk voor stuk unieke stukken, geven door het doorschijnende daglicht de indruk alsof men midden in een regenboog staat.  Opdat de installatie niet uitsluitend overdag zou werken, ging Eliassion voor de verlichting te rade bij zijn partner van vele jaren Zumtobel: een speciaal ontwikkelde lichtoplossing met 116 indirect stralende inbouwarmaturen langs de binnendiameter transformeren het witte plafond bij valavond in een lichtbron die de begaanbare panoramische weg op een zwevende regenboog boven het museum laat lijken.

Een regenboog boven Aarhus
“Your rainbow panorama” is het laatste puzzelstuk van het in 2004 voltooide kunstmuseum ARoS. Het teerlingachtige, negen etages tellende museumgebouw met glazen voorgevel en een groots opgevatte museumstraat binnenin lijkt wel voorbestemd voor de regenboogsculptuur. De cirkelronde loopbrug 50 meter boven de begane grond heeft een diameter van 52 meter, is drie meter breed en werd geïnstalleerd op smalle zuilen drie en een halve meter boven het dakterras van het museum. Eenmaal de bezoeker “Your rainbow panorama” heeft betreden, gaat voor hem of haar via de glazen wanden een uniek panoramisch zicht over Aarhus open. Elk van de gekleurde glasschijven werd speciaal vervaardigd omdat ze voor het rondlopend wandelpad elk een speciale buiging nodig hebben. Ze vormen de enige dragende constructie voor het dak. Overdag is het het natuurlijke zonlicht dat door de gecoate glasschijven schijnt en de hele installatie in de regenboogkleuren doet oplichten. Bij valavond en ’s avonds vervangen 116 ingebouwde projectspecifieke armaturen van Zumtobel het ontbrekende daglicht.

Om hetzelfde effect als overdag te bereiken, mocht geen enkele armatuur open zichtbaar zijn. De lichtoplossingspecialist heeft dit opgelost door een speciaal ontwikkelde indirecte verlichting. Daarvoor werden de indirect stralende T16-armaturen langs de binnenbegrenzing van de loopbrug gemonteerd. De speciale armaturen werden in de bodemranden onder een begaanbaar antiverblindingsraster ingewerkt. Speciaal voor het project werden de reflectoren en armatuurmaterialen zo geoptimaliseerd dat het licht het hele plafondvlak symmetrisch verlicht. Het plafond van de panoramische wandelweg wordt zo een virtuele lichtbron die de gekleurde glasschijven van buiten uit tegen een lichte achtergrond gekleurd doet oplichten terwijl de bezoekers ongestoord van het uitzicht kunnen blijven genieten.

Zumtobel. Het licht.

Even emotioneel en energetisch geladen als het eiland zelf

Schitterend als een geslepen kristal tekent het nieuwe concerthuis „Harpa” zich af tegen de rotsige kustlij n aan de haven van Reykjavik. De honingraatachtige elementen van de voorgevel worden tot een glinsterende zee van veelkleurige, stralende lichten. De spiegelende effecten op het wateroppervlak versterken de associatie met een natuurlij k fenomeen en doen aan het mysterieuze noorderlicht denken. Samen met de Deens-IJ slandse kunstenaar Olafur Eliasson, die het karakteristieke uiterlij k aan de buitenkant verleende, is Henning Larsen Architects een ontwerp gelukt dat de kosmopolitische hoofdstad van IJ sland een schittterend concert- en conferentiecentrum rij ker maakt. Een blauw licht uit verborgen lichtbronnen dompelt het voorplein in een mystieke sfeer en dringt door de glasvelden heen tot in de ruimtes binnenin. Samen met Olafur Eliasson ontwikkelde Zumtobel een nieuw type armatuur dat zich qua vorm en kleur vrij wel onzichtbaar in de prismastructuur van de voorgevel integreert en de gevel met LEDs verlicht. Achter de kristallij ne buitenkant beleven de bezoekers muziek in een nieuwe dimensie. Met zij n drie rangen gloeit de grote concertzaal in vlammend rood en werd naar een van de mooiste vulkanen op IJ sland „Eldborg” genoemd, wat zoveel als „Vuurburg” betekent.

Zumtobel. Het licht.

Spannend und lehrreich

Der Flughafen Friedrichshafen hat ein neues Wahrzeichen: Das Dornier Museum für Luft- und Raumfahrt Friedrichshafen in Form eines Hangars stellt die Faszination des Fliegens eindrucksvoll dar. Während am Tag über große Fensterflächen Licht in das Gebäude fällt, wird das Museum bei Dunkelheit zu einem aus sich heraus strahlenden Leuchtpunkt – ergänzt durch eine Lichtkunstinszenierung von James Turell.

Im Museum heißt ein helles Foyer den Besucher willkommen. TECTON Lichtbänder und VIVO Pendelleuchten sorgen für eine einladende Atmosphäre. Aus dem geräumigen Eingangsbereich mit Cafeteria und Shop gelangt der Besucher in die darüber liegende Museumsbox, die in elf Räumen die Geschichte des Unternehmens Dornier und Stationen der Luftfahrt beleuchtet. Modellflugzeuge, Zeichnungen und andere historische Exponate werden in Glasvitrinen mit Lichtleisten und kompakten LED-Spots punktgenau beleuchtet. Die Lichtplanung kommt ohne Fenster aus und strukturiert die Ausstellungsräume in hellere und dunklere Zonen, die für Abwechslung beim Rundgang sorgen und verschiedene Exponate zu Highlights machen. Im Hangar breitet sich das Herzstück des Museums aus – eine große Halle mit den historischen Flugzeugen, unter denen sich viele Raritäten befinden. SLOTLIGHT Leuchten mit einem Sonderraster sorgen hier für eine verschattungsfreie, gleichmäßige Ausleuchtung.

Für die nächtliche Inszenierung der Außenfassade realisierte James Turrell ein Licht-Kunstwerk, das mit seinem harmonischen Farbverlauf die Wahrnehmung der Besucher in neue Dimensionen führt. Dank einer innovativen 16 bit-Ansteuerung lässt sich der Farbraum der Leuchten auf mehrere Millionen Farben erweitern und bietet einen nahezu unbegrenzten Freiraum in der Lichtkomposition.

Zumtobel. Het licht.

Korea heeft een nieuw landmark: het winkelcentrum Galleria Centercity in Cheonan. Een reus die reeds van ver zichtbaar is, wanneer de rit vanuit de 80 km verderop gelegen hoofdstad haar einde nadert. Niet alleen de afmetingen van deze consumptietempel benemen je de adem, dat doet ook de mediagevel met een oppervlakte van 12.600 m². Meer dan 22.000 LED-lichtpunten geven aan het bouwwerk met behulp van dynamische lichtensceneringen een glinsterend omhulsel dat op indrukwekkende wijze boven de stad uitsteekt. De door armatuurfabrikant Zumtobel speciaal ontwikkelde, bijzonder krachtige LED-spots zijn zo ontworpen dat ze bijna onzichtbaar in de gevel zijn geïntegreerd. Daardoor oefenen de nu eens snel, dan weer langzaam over de gevel van het gebouw golvende, gekleurde lichtsequenties een bijkomende fascinatie uit op de bezoeker.

Van de meer dan 22.000 armaturen zijn er 12.399 van 3,6 W in RGB-uitvoering toegepast, de ongeveer 10.000 andere zijn uitgevoerd in wit met een vermogen van 1,2 W. Het concept van de grootschalige indirecte pixels garandeert naast de harmonieuze luminanties een zeer hoge efficiëntie naar het te verlichten vlak toe. Zumtobel realiseerde deze unieke lichtinstallatie samen met het gerenommeerde lichtdesignbureau ag Licht uit Bonn en het befaamde Amsterdamse architectuurkantoor UN Studio.

De door UN Studio ontwikkelde computeranimaties werden bijkomend in het lichtdesign geïntegreerd. De geïnstalleerde DMX-sturing zorgt voor een individuele programmering van de individuele LED-spots en transfereert de animatie detailgetrouw op het gebouwoppervlak.

Zo illustreert de Galleria Centercity op bijzondere wijze hoe gevels tot interactieve elementen van de stedelijke context kunnen uitgroeien en hoe de stedelijke ruimte door licht wordt vormgegeven – zonder dat dit indirecte, verblindingvrije licht een storende invloed uitoefent op de aangrenzende stad.

Zumtobel. Het Licht.  

 

		“Onze doelstelling met de enscenering van de gevel was om een dergelijk grote oppervlakte zo te bespelen dat de globale indruk van het gebouw 's avonds iets gemeen zou hebben met de indruk overdag. We wilden bereiken dat ons lichtdesign de gelaagdheid van de gevel en het spel met de overlappende profielen zou weerspiegelen. Daaruit is uiteindelijk het basisidee ontstaan om het licht vanuit de gevelprofielen op de erachter gelegen gebouwlaag te projecteren, wat we met Zumtobel als partner ook optimaal hebben kunnen realiseren.” Wilfried Kramb, Projectleider Lichtontwerp, ag Licht
		“Het interessantste aan de uitstraling van Galleria Cheonan is voor mij dat door de lay-out van het atrium en het moiré-effect van de gevel illusies worden gewekt die een schijnbare verandering van de rasters teweegbrengen en dubbele beelden doen ontstaan. Dit gebouw ziet er geen twee hetzelfde uit.” Ben van Berkel, Directeur UN Studio

Het gebouw van de Bauarena valt alleen al door zijn omvang op: 25.000 vierkante meter, verdeeld over vijf verdiepingen. Bovendien ligt het bovenregionale competentiecentrum voor alles wat met bouwen te maken heeft aan een van de drukste verkeersassen van Volketswil.

100 LED-lichtlijnen hullen de Bauarena in het Zwitserse Volketswil ’s nachts onder in een dynamische lichtschittering. Daarbij zijn de rode kleursequenties optimaal afgestemd op het logo van de Bauarena. De innovatieve lichtinstallatie van Zumtobel verhoogt nog de aantrekkelijkheid van het gebouw. Ze onderstreept het belang van een hoogwaardige gevelverlichting als aandachtsmagneet en imagodrager. Dankzij de intelligente sturing kunnen indien gewenst zelfs tot 15 verschillende lichtstemmingen worden opgeroepen.

Ongeveer 100 vensterhoge en kleurvariabele LED-lichtlijnen HILIO, elk met een vermogen van 39 W, werden aan de vier gevelvlakken van het enorme gebouw gemonteerd. Mooi bij het rode logo van de Bauarena passend, lichten ze ’s nachts in verschillende intensiteiten op. Om tot een optimale kleurmenging te komen en te verhinderen dat individuele LED-lichtpunten zichtbaar worden, werd voor de productie een gesatineerde lineaire buis gebruikt. Een via de huistechniek stuurbare DMX-installatie zorgt voor boeiende kleurovergangen in de individuele LED-lichtlijnen.

Zumtobel. Het licht.